Translate

Τα οφέλη από την αστική γεωργία

Από τη δεκαετία του ’70 το κίνημα της αστικής γεωργίας αποκτά συνεχώς ορμή και τείνει σε πολλές περιπτώσεις να συμβάλει αποφασιστικά στη διατροφή των ανθρώπων στις πόλεις. Στην πραγματικότητα, όμως, η αστική γεωργία είναι κάτι αρχαίο. Παραμερίστηκε από την ανάπτυξη της βιομηχανικής γεωργίας και την εξειδίκευση των πόλεων στη βιομηχανική παραγωγή και τις υπηρεσίες. Οι αντιλήψεις άλλαξαν με τη νέα οικονομική πραγματικότητα και οι αστικοί λαχανόκηποι εξαφανίστηκαν. Τη δεκαετία του ’70 τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν και οι αστικοί λαχανόκηποι άρχισαν να εμφανίζονται πάλι σε πολλές πόλεις του αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου. Χονδρικά, ο αριθμός των ατόμων που ασχολούνται συστηματικά με την αστική γεωργία σήμερα ξεπερνά τα 800 εκατομμύρια άτομα. Υπολογίζεται ότι το 15–20% των τροφίμων παγκοσμίως παράγεται σε αστικές περιοχές. Σε μερικές από τις πόλεις του αναπτυσσόμενου κόσμου, το ένα τρίτο με ένα πέμπτο των οικογενειών ασχολούνται με την αστική γεωργία και αρκετές από αυτές δεν έχουν άλλες πηγές τροφίμων ή εισοδήματος.
Υπάρχουν σήμερα πάνω από 1.000 — 2.000 αστικοί λαχανόκηποι στη Νέα Υόρκη και πάνω από 30.000 στο Βερολίνο. Στο Νταρ ες Σαλαάμ στην Τανζανία, πάνω από τα δύο τρίτα των οικογενειών ασχολούνται με την αστική γεωργία, ενώ στο πολυάνθρωπο Χονγκ Κονγκ, πριν από την ενσωμάτωσή του στην Κίνα, το 45% των τοπικών αναγκών σε λαχανικά καλυπτόταν μέσω εντατικής καλλιέργειας στο 6% μόνο της αστικής γης.

Όσο η κλιματική αλλαγή, ο υπερπληθυσμός (6,9 δισεκατομμύρια άνθρωποι σήμερα) και η ραγδαία αστικοποίηση αυξάνουν την πίεση στα αποθέματα τροφίμων, το κίνημα της αστικής γεωργίας διευρύνεται. Αν προσθέσουμε σ’ αυτά και τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, η αστική γεωργία αρχίζει να αποκτά τον χαρακτήρα μιας δυναμικής απάντησης των οικονομικά ασθενέστερων απέναντι σε ένα οικονομικά εχθρικό γι’ αυτούς περιβάλλον.
Είναι ειρωνικό, αλλά το κίνημα της αστικής γεωργίας στις πόλεις του αναπτυγμένου κόσμου, ένα κίνημα που ξεκίνησε σ’ αυτές τις πόλεις σαν νοσταλγία για τη φύση, τείνει πλέον να γίνει μέσο επιβίωσης μέσα στις συνεχώς επιδεινούμενες συνθήκες μιας μακράς και σκληρής οικονομικής κρίσης.
Τα οφέλη από την αστική γεωργία
Η αστική γεωργία προσφέρει πολλά οφέλη: Πρώτα απ’ όλα, ενισχύει την επάρκεια τροφίμων της τοπικής κοινωνίας και φέρνει τα προϊόντα πολύ κοντά στις τοπικές αγορές. Εξασφαλίζει τρόφιμα σε πολλές οικογένειες που διαφορετικά θα είχαν πρόβλημα διατροφής, ενώ παράλληλα προσφέρει εργασία τοπικά. Πρασινίζει και ομορφαίνει τις πόλεις, αξιοποιεί ένα μεγάλο μέρος των απορριμάτων (κομπόστ) και προσφέρει μεγάλη ποικιλία φρέσκων λαχανικών.


Η επιστροφή του λαχανόκηπου στις πόλεις μειώνει επίσης τις δαπάνες μεταφοράς τροφίμων από μεγάλες αποστάσεις με συνέπεια τη μείωση της τιμής πολλών προϊόντων και τον περιορισμό των καυσαερίων από τα μέσα μεταφοράς.


Η αστική γεωργία ενισχύει επίσης τη βιοποικιλότητα. Ενθαρρύνει τη συνεχή παραγωγή σπάνιων ποικιλιών λαχανικών και φρούτων, που ανταποκρίνονται καλύτερα στις τοπικές συνθήκες. Οι μικροί καλλιεργητές τείνουν να καλλιεργούν μεγαλύτερη ποικιλία φυτών από τους μεγαλοπαραγωγούς, διατηρώντας έτσι στη ζωή σπάνιες ποικιλίες που διαφορετικά θα εξαφανίζονταν. Η αυξημένη αυτή ποικιλότητα της αστικής παραγωγής προσελκύει με τη σειρά της μια ποικιλία πουλιών και μικρών ζώων που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να επιζήσουν στο αστικό περιβάλλον.


Μια ακόμα θετική πλευρά της αστικής γεωργία είναι ότι ενισχύει και υποστηρίζει νέες μορφές επιχείρησης και ευκαιρίες απασχόλησης. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται η κηπευτική, ο εφοδιασμός με σπόρους, εργαλεία, λιπάσματα κλπ., η παραγωγή και εμπορία κομπόστ και το εμπόριο και η διανομή κηπευτικών προϊόντων. Οι αστικές φάρμες και λαχανόκηποι στηρίζουν επίσης συνεταιρισμούς καλλιεργητών-καταναλωτών και συστήματα ανταλλαγής (τράμπας) προϊόντων, ενθαρρύνουν τη συμμετοχή σε κοινές δραστηριότητες και αυξάνουν τον τοπικό έλεγχο πάνω στην παραγωγή τροφίμων.

Προβλήματα που αντιμετωπίζει η αστική γεωργία

Όπως αναγνωρίζει το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, παρά την αυξανόμενη σημασία της η αστική γεωργία αναπτύχθηκε με ελάχιστη ή καθόλου κρατική υποστήριξη: “Οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν στην αστική γεωργία συνήθως για να την περιορίσουν”. Οι αστικές φάρμες και λαχανόκηποι πολλές φορές ενοχλούν τα ιδεώδη των “μοντερνιστών” για το πώς πρέπει να είναι ένα κοσμοπολίτικο κέντρο. Σε μερικές πόλεις, όπως το Νταρ ες Σαλαάμ και το Ναϊρόμπι, η προκατάληψη αυτή οδήγησε τους δημάρχους να επιβάλουν πρόστιμα ή να ξηλώσουν αστικούς λαχανόκηπους.

Ένας από τους μεγαλύτερους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι κηπουροί των πόλεων είναι ότι δεν έχουν ιδιοκτησία στη γη που καλλιεργούν και πολύ λίγες χώρες έχουν επίσημα προγράμματα αστικής γεωργίας ή επιδοτήσεις των προϊόντων που παράγονται σε αστικούς λαχανόκηπους.

Παρ’ όλα αυτά, οι κηπουροί των πόλεων, τόσο αυτοί με μικρές καλλιέργειες για τις ανάγκες της οικογένειάς τους όσο και εκείνοι με μεγαλύτερες εμπορικές καλλιέργειες, έχουν κάνει τεράστια βήματα τις τελευταίες δεκαετίες. Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους είναι η εξασφάλιση επάρκειας στα τρόφιμα.

Αστική γεωργία και επάρκεια τροφίμων
Με την εξαίρεση των πόλεων με αστική γεωργία στον αναπτυγμένο κόσμο, όπου ως τώρα η αστική γεωργία είχε κυρίως τον χαρακτήρα χόμπι ανθρώπων με μεσαία εισοδήματα, η αστική γεωργία στον υπόλοιπο κόσμο έχει ένα σαφή και χειροπιαστό στόχο: Την παραγωγή τροφίμων για την οικογένεια και την ευρύτερη τοπική κοινωνία, την καταπολέμηση της πείνας και την εξασφάλιση μακροπρόθεσμης αυτάρκειας μέσω μιας διατροφικά επαρκούς και τακτικής πηγής τροφίμων.

Η αστική γεωργία ουσιαστικά είναι παιδί της ανάγκης. Τώρα που και ο αναπτυγμένος κόσμος μπαίνει σε μια διαδικασία απο-ανάπτυξης, η πρακτική εμπειρία των χωρών του τρίτου κόσμου αρχίζει να γίνεται πολύτιμη και για μας.

Ένα από τα πρακτικά μαθήματα που μας διδάσκει ο τρίτος κόσμος είναι ότι οι αστικοί λαχανόκηποι πρέπει να αναπτύσσονται πάνω στις εξής γραμμές:

· Να βασίζονται σε παραδοσιακές τεχνικές κηπευτικής

· Να βασίζονται σε παραδοσιακές ποικιλίες λαχανικών

· Να βασίζονται στην οικογενειακή εργασία

· Να βρίσκονται κοντά στον τόπο κατοικίας

· Να υπάρχει ευελιξία στην επιλογή φυτών

· Να προτιμάται η καλλιέργεια τοπικών ποικιλιών

· Να χρησιμοποιούνται τοπικά υλικά για τη βελτίωση του χώματος και τον έλεγχο ζιζανίων και εντόμων

· Ο καλλιεργητής να χρησιμοποιεί δικούς του ή κοινοτικούς σπόρους

Η βαθύτερη ουσία αυτού του επιτυχημένου κοινωνικού κινήματος είναι πως εξασφαλίζει ένα μίνιμουμ αυτονομίας και ανεξαρτησίας από ένα απάνθρωπο οικονομικό σύστημα.

Πέρκα
Share on Google Plus

About Απέναντι Όχθη

    Blogger Comment
    Facebook Comment